Mevlana, İslam ve Dünya Barışı

Pazarola dergisine Aralık ayı için bir araştırma yazısı yazdım. Yazı yayınlandı ve çok olumlu geri dönüşler oldu, sizlerle paylaşmak istedim...İşte o yazı..

Tüm dünyaca bilindiği üzere her yıl 17 Aralık tarihinde Konya’da Mevlâna’nın düğün gecesi olarak adlandırdığı Hakk’a yürüyüşü, yani vefatı nedeniyle çeşitli etkinlikler yapılır. Bu etkinlikler nedeniyle de ülkemizin üst düzey yöneticileri ve siyasetçileri yanı sıra bir çok ülkeden üst düzey devlet adamları da törende hazır bulunur.

Bugün dünyamızın birçok yerinde var olan ve insanlığı etkileyen ırkçılığa, şiddet ve hoşgörüsüzlüğe karşı, Mevlâna’nın hoşgörülü ve barışçı felsefesi benimsenirse, evrensel barışın bizlere çok da uzak olmayacağını düşünüyorum.

Fikir ve öğretileriyle tüm dünyada barış ve hoşgörü sultanı olarak tanınan Hz. Mevlâna günümüz insanlığının bu en büyük sorununa karşı ne yapabilir; ya da bizler onun bu barışçıl fikirlerini ön plâna çıkararak dünya barışına nasıl bir katkı sağlayabiliriz diye düşünebilirsiniz.

Ağrı Dağı’ndaki Nuh’un Gemisi efsanesinde yer alan gökkuşağı ve zeytin dalının ortaya çıkmasıyla başlayan, Mevlâna’nın "Gel, kim olursan ol yine gel" felsefesiyle devam eden ve Atatürk’ün "yurtta barış dünyada barış" ilkesiyle tüm dünyaya örnek olan "barış" mesajları aslında Türkiye’nin sahip olduğu bir hazine.

Bu yazıda sizlere uzun uzun Mevlana felsefesini yazmak yerine onun Mesnevi’deki sözlerini aktaracağım çünkü üstüne yorum yapmanın haddime olmadığını düşünüyorum.

Yazının bir çok yeri için bana yardımını ve makalelerindeki bilgileri esirgemeyen Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi ve S.Ü. Mevlâna Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Yrd.Doç. Dr. Nuri ŞİMŞEKLER’e teşekkür ederim.

Mevlâna Hoşgörüsü

Bilindiği gibi XIII. yüzyıl Konya’sında Anadolu’yu saran Moğol yağmacılığı arasında yetişen Mevlâna, başta Mesnevî’si olmak üzere diğer eserleriyle günümüze kadar ulaşmış büyük bir Türk-İslâm düşünürüdür. Yetiştiği siyasi karışıklık ve savaş ortamında dönemi insanının en çok ihtiyaç duyduğu “sevgi, hoşgörü ve barış” temasını İslâm ışığında sıkça işleyen Mevlâna, sevgi ve bunun zıttı kahrı şöyle niteler:

“Sevgi ve acıma, insanlık vasfıdır; hiddet ve şehvetse hayvanlık vasfı.

Sevgi, acıları tatlıya çeker, tatlılaştırır. Çünkü sevgilerin aslı, doğru yola götürmedir.

Kahır ise, tatlıyı acılığa çeker. Acı ile tatlı bir arada bulunur, bağdaşır mı?

Sevgiden tortulu, bulanık sular, arı duru bir hale gelir, sevgiden dertler şifa bulur.

Sevgiden ölü dirilir, sevgiden padişahlar kul olur.” (Mesnevî, (I, 2436, 2580, 2581, II/1530, 1531)

Karşılaşılan problemlerde çözüm olabilecek sevgiyi bu şekilde açıklayan Mevlâna sevgiyle ulaşabilecek hoşgörü konusunda da şu veciz beyitleri söyler:

“… Merhamete nâil olmak istersen zayıflara merhamet et.

Zira er kişinin avı, merhamettir.(...) ”

Mevlâna ve Savaş

Yapılan bir araştırmaya göre 2. Dünya Savaşından günümüze kadar dünyada sadece 24 gün savaş olmamış. Bu ilginç olduğu kadar, aynı zamanda dehşet verici. Hepimizin de şahit olduğu gibi dünyanın dört bir tarafında ve özellikle de Orta Doğuda bazı emperyalist güçlerin maddi çıkarlar peşinde insanları savaşlara tutuşturması bilinen bir gerçek. İşte bu ortamda hoşgörü ve barış kelimesiyle özdeşleştirdiğimiz Mevlâna bize ne gibi çözümler sunabilir, âdeta kana susamış insan ve yöneticileri nasıl barış yoluna çağırır?

Mevlâna “savaş” konusunda ilgililere şöyle seslenir:

“İnsanların savaşı, çocukların kavgasına benzer. Hepsi de anlamsız ve saçmadır.

Sopa, mademki savaş ve kavga âletidir; ey kör, o sopayı kır, paramparça et!

Ben iyiyle, kötüyle kavga edemem; kavga ile işim yok! Savaşmak şöyle dursun, gönlüm barışlardan bile ürkmekte.” (Mesnevî, I, 3435, 2137, 2392)

Savaş kelimesinden, ve hattâ savaşı çağrıştırdığı için “barış” kelimesinden bile ürktüğünü söyleyen Mevlâna, yine insanın hem cahil, hem de elinde silahı bulunması halinde bunun bir felâket olacağını belirtir ve şöyle der:

“Delinin elinden silahı al da adalet ve barış, senden razı olsun!

Fakat elinde silahı olur, aklı da bulunmazsa bağla elini; yoksa yüzlerce zarara yol açar.” (Mesnevî, IV, 1434, 1435).

Burada şunu da belirtmek gerekir ki, savaş sadece iki tarafı değil taraf olmayan milletleri de maddî-mânevî olumsuz etkilemektedir. Bunun en somut örneklerini son 20 yılda bütün dünya insanlığı olarak görmekte ve yaşamaktayız. Bu olgu da yine Mevlâna’nın beyitleriyle şu şekilde açıklanmaktadır:

“Bedende bir uzuv ağrıyıp incinse bütün beden ağrır, incinir. İster sulh çağında olsun, ister savaşta; bu, böyledir!” (Mesnevî, IV, 3248).

Ülke birliğimize, bütünlüğümüze ve kutsal saydığımız vatan topraklarına kasteden olursa Hz. Mevlâna"nın şu beyitlerini okumalarını tavsiye ederiz. Şöyle diyor Hz. Mevlâna Mesnevî"sinde:

“Savaş Türklerin işidir, kız gibilerinin işi değil.

Düşmanlığa kalkışacaksan düşmanlık edebileceğin birisiyle savaş ki, onu esir edebilmen mümkün olsun.” (Mesnevî, V, 3779, III, 3625)

Son olarak, yine sözü barışa getirelim. Türk-İslâm âlemi olarak Yüce Allah’ın buyurduğu “Eğer inananlardan iki grup birbirleriyle savaşırlarsa aralarını düzeltin (...)” (Hucurât, 9) âyetini zikredip, Hz. Peygamberimiz Muhammed Mustafa (s.a.v.)’in “Müslüman, elinden ve dilinden diğer Müslümanların emin olduğu kimsedir” hadisini hatırlatarak, hemen hemen Mevlâna’nın Farsça söylediği beyitlerin Yunus Emre’deki Türkçe tezahürleri diyebileceğimiz bir çok beyit arasından günümüz insanlarının en büyük ihtiyacı olan şu dizeleri nakledip sözümüzü bitirelim:

“Beri gel, daha beri; bu yol vuruculuk nereye kadar böyle? Bu hır gür, bu savaş nereye kadar? Sen bensin, ben senim işte”
(Hz. Mevlâna)

“Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım.
Sevelim sevilelim, bu dünya kimseye kalmaz.”
(Yunus Emre)

nazanpamir@bizkadiniz.com

    07 Ocak 2010

   Yazarın önceki yazıları
   .Yaz Başlarken
   .Hayat Sürprizleri
   .Dalgana Bak...
   .Sıla burcu tüter gözümde
   .Mağdur Erkekler
   .Yağmur
   .Gelgitlerle dolu yaşam
   .Başarı Öyküsü
   .Kadınsı Çelişkiler...
   .Adam Gibi Olmayı...
   .Tek İstediğim Huzur
   .Hep Kadınları Konuşuyoruz Ya
   .Neler Oluyor Biz Kadınlara
   .İnsana 3 şey iyi gelirmiş- İnanç, güven ve ümit
   .Mutluluk Nerde
   .Evli – Nişanlı – Sözlü –Sevgili Büyük Erkek Çocuklar
   .Olmayınca Olmuyor
   .Olay Tv
   .Yeni Yaşın Muhasebesi
   .Değişiyoruz Hızla...
   .İğne Acısı – Kağıt Kesiği
   .Ben yürürüm yane yane
   .Dinim aşktır benim senin yüzünü gördüm göreli
   .Aşk Üzerine
   .Kadın
   .Haber değeri olan kadın
   .Uyanmazsan Gelip Uyandırırlar! Ama Uyandırılma Bedelin Ağır Olur!!!
   .Hz. Mevlana: Beyni Gereksizden Arındır
   .Aldatma
   .Kıskanırım Seni Ben
   .Adı Kadın Yüreği Yangın
   .Gönülden Sohbetler
   .Mutluluğun Sırrı
   .Önce fark etmedim bana baktığını
   .Evlilik üzerine notlar
   .Bir Tatlı Huzur
   .Saydım
   .Bahçeşehir-İzmir-Bahçeşehir
   .Çok zaman önceydi
   .Dedikodu
   .Mevlana
   .Erkeklerin Korkuları-Kadınların Hayalleri
   .Eşekten düşeni eşekten düşmüş anlar
   .Yıllar Sonra…
   .Aşk, onun için gözpınarlarında daima akan iki damla gözyaşı saklamaktır.
   .Unut onu yüreğim
   .Eşcinsel misiniz?
   .Aldatmak..
   .Çalışmaya Çalışmak…
   .Uzun süredir yazamadım sizlere.
   .Aşk - İnanç- Ahenk
   .Sihirli Ellerden Güzelliğin Sırları
   .Zıtlığın ağırlığı..
   .Genlerimi Bozma..
   .Olmaya Devlet Cihanda Bir Nefes Sıhhat Gibi…Kanuni Sultan Süleyman
   .Sevgililer günü
   .40 Yaş
   .Bu yıl beni ne zaman yatağa düşürecek derken, olan oldu…
   .Merhaba

Güncel

.Mucizevi Bir A.Ş.K.Öyküsü

.Sürüden Ayrılmaya Hazır mısınız

.AÇEV Birleşmiş Milletler de Kadına Yönelik Şiddeti Anlattı

.Kadın Haklarında İlerleme Durdu

.Hayykitap-Ayı Olmayan Ayı

.Yüzlerce kadın şiddete karşı dansla ayaklandı

.Işık ve Cam 2 Adlı Sergi

.Dr. Beyin

.Seda Diker-Aslında Ayrılık Yoktur

.Otuz Yaşa Mektuplar

.Zamane Aşkları

.Kusursuz Mutluluğa Doğru- Bir İki Üç Sıçra